Co to jest spedycja i czym się zajmuje?

Usługi spedycyjne stanowią rodzaj pośrednictwa pomiędzy osobą zlecającą transport, a przewoźnikiem.

Przyjmowanie zleceń spedycyjnych i organizowanie przewozu ładunków to podstawowe usługi świadczone przez firmy spedycyjne w ramach spedycji krajowej i międzynarodowej.

Zlecający transport nie musi szukać przewoźnika na własną rękę. Powierzenie zlecenia transportowego spedytorowi, oszczędza czas i chroni przed skutkami niewłaściwego transportu, zapewniając jednocześnie całościową organizację bezpiecznego przewozu towarów od A do Z. Dlatego warto skorzystać z wiedzy i doświadczenia firm spedycyjnych, które przejmą na siebie odpowiedzialność za dostawę. Bywa ona ogromna gdy chodzi o punktualność, zwłaszcza w przypadku transportów w ramach logistyki kontraktowej dla rynków e-commerce i automotive. Również uszkodzenie przesyłki w trakcie transportu lub załadunku względnie rozładunku, może pociągnąć za sobą znaczne straty finansowe. W ich obliczu cena usługi spedycyjnej jest znikoma.

Zatem czym jest spedycja? Spedycja, mimo że wiąże się z transportem towarów, nie jest transportem sama w sobie.

Spedycja zajmuje się organizowaniem transportu, czyli organizacją przewozu ładunków. W ramach tego zadania planowany jest transport przesyłki – od miejsca jej nadania, względnie załadunku, do miejsca rozładunku, czyli miejsca odbioru. Plan taki obejmuje wyszukanie odpowiedniego przewoźnika i dobór takiegoż środka transportu, który spełnia wymagania dla danej trasy i ładunku wynikające ze specyfiki zlecenia, ponadto mieści się w nim ubezpieczenie transportu, ustalenie terminów dostawy, zawiera też umowę transportu (list przewozowy) zgodną ze standardami CMR – w przypadku transportu drogowego. Rozróżniamy bowiem kilka rodzajów spedycji, właściwych dla danej gałęzi transportu. Spedycję drogową międzynarodową i krajową, w zakresie całopojazdowym i drobnicowym, spedycję kolejową, spedycję morską, spedycję lotniczą oraz spedycje śródlądową i rurociągową. Dobrze jest jeśli dane przedsiębiorstwo spedycyjne, jeśli sytuacja tego wymaga, dysponuje miejscem składowania przesyłek, przygotowania ich do ewentualnej dystrybucji oraz własnymi środkami transportu. Sumując, firma spedycyjna po części bywa także firmą transportową oraz logistyczną. Nie jest to jednak niezbędne. Wiele firm zajmujących się spedycją korzysta ze sprawdzonych podwykonawców w zakresie transportu i magazynowania.

Podział spedycji ze względu na wybór odpowiednich środków transportu i miejsca docelowego

Rozróżniamy kilka rodzajów spedycji, właściwych dla danej gałęzi transportu towarów. Spedycję drogową międzynarodową i krajową, w zakresie całopojazdowym i drobnicowym, spedycję kolejową, spedycję morską, spedycję lotniczą oraz spedycje śródlądową.

Podział spedycji ze względu na dobór środków transportu:

• Spedycja drogowa – obejmuje organizację transportu towarów ciężarówkami na terenie kraju lub poza jego granicami.
• Spedycja kolejowa – polega na organizacji transportu towarów za pomocą pociągów, co jest szczególnie efektywne przy przewozie dużych ilości ładunków. Jest to forma transportu uznawana za ekonomiczną i ekologiczną, zwłaszcza na dalekich trasach.
• Spedycja morska – obejmuje przewóz ładunków drogą morską, zarówno w kontenerach, jak i w ładunkach masowych. Jest kluczowa w transporcie międzynarodowym na dużą skalę, zwłaszcza w handlu międzykontynentalnym.
• Spedycja lotnicza – to organizacja przewozu towarów samolotami, która charakteryzuje się szybkością i niezawodnością. Jest idealna do transportu przesyłek pilnych, wartościowych lub o krótkim terminie ważności.
• Spedycja śródlądowa – obejmuje transport towarów rzekami, kanałami i jeziorami, najczęściej za pomocą barek. Jest ekonomiczną formą przewozu, szczególnie przy dużych i ciężkich ładunkach.

Podział spedycji ze względu na zasięg terytorialny:

• Spedycja krajowa – obejmuje usługi spedycji, gdzie całość pracy wykonywana jest wyłącznie na terenie jednego kraju. Skupia się na szybkim i efektywnym dostarczaniu ładunków między miastami lub regionami, często z krótkim czasem realizacji.
• Spedycja międzynarodowa – polega na organizacji przewozu towarów pomiędzy różnymi krajami, zawsze z uwzględnieniem odpraw celnych i międzynarodowych przepisów transportowych. Jest kluczowa dla globalnego handlu.

Podział spedycji ze względu na sposób organizacji przewozu:

• Spedycja całopojazdowa – to transport, w którym cała przestrzeń ładunkowa pojazdu jest przeznaczona dla jednego nadawcy. Jest to szybka i bezpieczna forma przewozu, ponieważ ładunek trafia bezpośrednio od nadawcy do odbiorcy, bez przeładunków.
• Spedycja drobnicowa – obejmuje przewóz mniejszych partii towarów, które pochodzą od wielu nadawców i są łączone w jeden transport. To ekonomiczne rozwiązanie dla firm, które nie potrzebują pełnego pojazdu, ale chcą przewieźć niewielkie ładunki na krótsze lub dłuższe dystanse.

Podział spedycji ze względu na strukturę i sposób realizacji transportu:

• Spedycja gałęziowa – obejmuje organizację transportu z wykorzystaniem tylko jednej gałęzi transportu (np. wyłącznie transport drogowy, kolejowy, morski lub lotniczy). , co zapewnia prostotę i często niższe koszty organizacyjne.
• Spedycja intermodalna – polega na przewozie ładunku przy wykorzystaniu co najmniej dwóch różnych gałęzi transportu, przy czym ładunek pozostaje w tej samej jednostce transportowej (np. kontenerze) przez całą trasę. Umożliwia efektywniejsze i bardziej ekologiczne zarządzanie transportem na dłuższych dystansach.
• Spedycja multimodalna – obejmuje organizację przewozu z wykorzystaniem co najmniej dwóch gałęzi transportu, przy czym w trakcie całej trasy ładunek może być przeładowywany między różnymi jednostkami.

Za tym wszystkim stoi spedytor. Czym zajmuje się spedytor? Kojarzy wymagania klienta z możliwościami ich realizacji w danej chwili.

Skutki jego pracy znajdą się w dokumentacji transportowej, gromadzonej w trakcie realizacji zlecenia. Do obowiązków spedytora należy m.in.: organizacja przewozu ładunków, wybór środka transportu, przygotowywanie wspomnianej szczegółowej dokumentacji transportowej, obsługa ubezpieczeniowa przesyłek, ewentualna odprawa celna, zlecenie odbioru i dostarczania przesyłek, upewnienia się co do sposobu zabezpieczenia przesyłki na czas przewozu, zawieranie umów przewozowych.

Spedytor jest opiekunem przesyłki. Odpowiada za jej terminowe dostarczenie w stanie nieuszkodzonym. Aby tego dokonać, powinien umieć przewidzieć okoliczności w jakich będzie transportowana. Dla przykładu: jeśli w miejscu załadunku, względnie odbioru istnieje tylko rampa do załadunku/rozładunku naczepy bokiem, powinien znaleźć przewoźnika dysponującego taką naczepą. Z kolei w przypadku planowanej dystrybucji towarów w temperaturze kontrolowanej, musi dysponować miejscem posiadającym chłodnię, względnie mroźnię, nie wspominając już o konieczności użycia naczepy do przewozu towarów w temperaturze kontrolowanej. W tym ostatnim przypadku, przyjdzie mu zdecydować, kiedy będzie niezbędna chłodnia, a kiedy tylko izoterma. Spedytor zajmujący się na przykład spedycją drobnicową będzie szukał miejsc na naczepach dla czasem kilku tylko palet, których transport zlecił mu klient. Przykłady można mnożyć. Spedytor potrafi tak zaplanować trasę, aby omijała korki lub inne utrudnienia po drodze. Musi również umieć wybrnąć z sytuacji awaryjnych, na przykład defektu ciężarówki (trzeba będzie zorganizować przeładowanie towaru na inną), czy strajku rolników blokujących drogę. W pracy spedytora bardzo liczy się doświadczenie, a czas jej wykonywania często przekracza osiem godzin. Ile zarabia spedytor? To zależy od firmy. Spedytor z długim stażem pracy zarabia w granicach średniej krajowej.

JAS-FBG – transport, spedycja, logistyka – sprawdzony partner na rynku TSL

Zapoznaj się z naszą pełną ofertą!